Celem projektu Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej jest uporządkowanie systemu ubezpieczeń społecznych i wprowadzenie jednolitych rozwiązań w zakresie przyznawania i wypłaty świadczeń, a także usprawnienie funkcjonowania ZUS.
W tym celu przygotowano projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przewiduje wprowadzenie od 1 stycznia 2022 r. bezgotówkowej formy wypłaty emerytur i rent, rowiązanie problemu tzw. emerytur czerwcowych oraz zmiany w zasadach pobierania zasiłków. Osoby, które uzyskały świadczenia wcześniej, będą mogły korzystać z dotychczasowej formy przekazywania świadczenia – np. za pośrednictwem Poczty Polskiej. W przypadku osób, które świadczenia uzyskają po 31 grudnia 2021 r., możliwa będzie inna niż bezgotówkowa forma jednak tylko w wyjątkowych przypadkach i po uzyskaniu zgody ZUS.
Obecnie, według danych ZUS, 81 proc. nowo przyznanych w 2019 r. świadczeń długoterminowych było wypłacanych na rachunki płatnicze, co – zdaniem wnioskodawców – oznacza, że wśród nowych świadczeniobiorców, którzy byli niedawno czynni zawodowo, posiadanie rachunku jest rozwiązaniem powszechnym i preferowanym.
Regulacja rozwiązuje także problem tzw. emerytur czerwcowych poprzez ustalanie emerytury, w taki sposób jak w maju, jeśli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego. Do tej pory przez brak waloryzacji kwartalnej świadczenia dla osób przechodzących na emeryturę w czerwcu były niższe.
Propozycja MRiPS ma też na celu uchylenie preferencji dla pracujących emerytów ze „starego systemu” dotyczącej korzystniejszego ponownego przeliczenia emerytury w stosunku do pracujących emerytów z „systemu nowego”.
Projekt przewiduje również możliwość ubiegania się o rentę z tytułu niezdolności do pracy w przypadku, gdy niezdolność ta powstała w okresach pobierania świadczeń opiekuńczych, za które nie było obowiązku opłacania składek ubezpieczeniowych, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Obecnie możliwość ubiegania się o rentę jest ściśle związana z koniecznością opłacania składek, ewentualnie 18 miesięcy od ustania tego okresu.
Projektowane zmiany przewidują też nowe zasady zliczania okresów niezdolności do pracy do jednego okresu zasiłkowego. Będą do niego zaliczone zarówno okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, jak również okresy niezdolności do pracy, które zaistniały przed lub po przerwie, jeżeli przerwa ta jest nie dłuższa niż 60 dni i jeżeli niezdolność ta nie występuje w okresie ciąży.
